HGJB-Kerstconferentie 2024

Volg Mij

Het thema van de HGJB-Kerstconferentie is ‘Volg Mij’. Wellicht heeft niemand indringender over het navolgen van Jezus geschreven dan Dietrich Bonhoeffer (1906-1945). Zoals bekend belichaamde hij die radicale navolging zelf: zijn verzet tegen het kwaadaardige naziregime heeft hem zijn leven gekost.

Een stuk minder bekend is dat Bonhoeffer een groot deel van zijn leven actief was als jeugdwerker. Zijn eerste werk in de kerk was als leider van een zondagsschoolgroep. De jonge Bonhoeffer bleek een begaafd jeugdwerker te zijn, en zijn zondagsschoollessen waren een groot succes.

Zijn talent om het Evangelie aan jongeren over te brengen kwam het duidelijkst aan het licht bij de belijdenisgroep in Wedding, een wijk van Berlijn. De opstandige groep opgeschoten jongens hadden Bonhoeffers voorganger letterlijk het leven gekost: enkele weken na het overdragen van zijn werk stief hij aan een hartaanval.

Bonhoeffer krijgt evenmin een warm welkom, maar weet met zijn verhalen de jongens al snel tot bedaren te brengen. Hij sluit de jongens in zijn hart, en besluit zelfs om in dezelfde wijk te gaan wonen, zodat zijn leerlingen ook doordeweeks bij hem kunnen aankloppen.

Navolging

Bonhoeffer deelt het leven van de jongeren. Het leven delen: dat is niet alleen de kern van Bonhoeffers werk onder de jongeren, maar ook de kern van zijn hele theologie. Christus is gekomen om Zijn leven met ons te delen. De oproep tot navolging is dan ook een oproep om hetzelfde te doen: niet langer voor onszelf leven, maar voor God en de naaste.

Het christelijke leven bestaat niet uit het aanhangen van religieuze overtuigingen of ideologieën, of het uitoefenen van vrome praktijken. Dat komt omdat Christus niet slechts een historisch personage is dat ons mooie woorden en een inspirerend voorbeeld heeft nagelaten – nee, Christus is de levende, die ons vandaag ontmoet en tegen ons zegt: ‘Volg Mij!’ Hij vraagt absolute gehoorzaamheid.

Die gehoorzaamheid mogen we ook van jongeren vragen, juist in een tijd waarin er van alles op hen afkomt. Die gehoorzaamheid zal er in ieders leven anders uitzien, maar betekent in elk geval dat je leven niet meer om jezelf draait, maar om Christus en de naaste. Over de mens die het juk van Christus niet op zich neemt, schrijft Bonhoeffer: ‘Hij wordt daarmee niet van de last op zichzelf vrij, maar hij draagt nu een veel zwaarder, ondraaglijker last. Hij draagt het zelfgekozen juk van zijn eigen ik.’

Uitdaging

Dat ‘juk van [ons] eigen ik’, dat kennen we allemaal, en onze jongeren zeker: de eis om iets van je leven te maken, om je te ontwikkelen, om een leven te leiden dat Insta-waardig is. Wanneer we jongeren niet oproepen om Christus te volgen, maken we het hun niet gemakkelijk, maar juist heel zwaar. Het is de taak van de gemeente om de jongeren te leren wat het betekent om Jezus na te volgen en daarin ook om hen heen te staan.

Christus aanvaardt ons en geeft Zijn leven voor ons uit liefde – maar daarin is Hij ook de levende, die ons oproept tot navolging en ons in een gemeente plaatst. Bonhoeffer daagt ons uit om een gemeente te zijn waar kinderen en jongeren een volwaardige plaats innemen, zodat zij de roep van de levende Christus kunnen horen: ‘Volg Mij!’

1 Voor een uitgebreide beschrijving van Bonhoeffer als jeugdwerk, zie Andrew Root, Bonhoeffer as Youth Worker: A Theological Vision for Discipleship and Life Together, Grand Rapids, MI: Baker Academic, 2014.
2 Dietrich Bonhoeffer, Navolging, Utrecht: Uitgeverij Kok, 2014, 57.