Swipe, like… én bid?

Wat doet het met je als je meer dan zeven uur per dag naar een scherm staart? Scrollen langs TikTok-video’s, Snap-streaks maken met vrienden, honderden appjes lezen, vlogs bekijken op YouTube en potjes Fortnite spelen. Voor de meeste tieners is dit heel normaal. Urenlang begeven ze zich in een wereld die voor veel volwassenen onzichtbaar is. Los van de kansen en risico’s die dit met zich meebrengt zullen we moeten beseffen dat deze wereld niet neutraal is.

Beter, mooier en succesvoller

Jongeren worden dagelijks geconfronteerd met perfecte plaatjes, die hen vormen tot onzekere jonge mensen die altijd de zware druk op hun schouders voelen om beter te zijn, mooier, succesvoller, geslaagder. Online heerst een cultuur waarin geluk wordt gekoppeld aan bezit, waardoor jongeren veranderen in consumenten die voortdurend op zoek zijn naar de volgende aankoop. ‘Wat ga jij doen in de pauze?’ ‘Kijken welke kleren ik wil shoppen.’

Daarnaast worden jongeren overspoeld met meningen, ideologieën en trends, wat hen in verwarring kan brengen over hun identiteit. En dan heb ik het nog niet eens gehad over het feit dat sociale media geen fysieke grenzen kent. De online wereld moedigt constante activiteit aan in de vorm van eindeloos scrollen, swipen en bingewatchen.

Jongeren vertellen er veelvuldig over: onzekerheid, het gevoel altijd tekort schieten, altijd meer en beter te moeten. Het gevolg? Zorgen over de mentale gezondheid. Er wordt zelfs gesproken over een generatie angststoornis. Dat werpt de vraag op: heb jij als kerk de jongeren in kaart die worstelen met het leven?

Mentaal weerbare jongeren

Waar voor de komst van de smartphone thuis, vriendenkring, school en kerk vormend waren, is dit anno 2025 overgenomen door duizenden leeftijdsgenoten en influencers. En hun invloed is groot. Jongeren spenderen wekelijks gemiddeld vijfitg uur online, tegenover slechts vier uur in de kerk. Tocht heeft de kerk haar zeggingskracht niet verloren.

In het veelbesproken boek Generatie Angststoornis van Jonathan Haidt laat hij in hoofdstuk 8 zien dat tieners die ingebed zijn in religieuze gemeenschappen en gewend zijn aan praktijken zoals bidden en naar de kerk gaan, mentaal weerbaarder zijn dan hun seculiere leeftijdsgenoten. De kerk als tegenvorming tegen de concurrerende vloedgolf van perfecte plaatjes, gendertwijfel, eindeloze mogelijkheden en onbegrensd consumentisme.

Hoe kan de kerk reageren?

Vorming gaat niet zonder oefening. Een sporter traint regelmatig, let op voeding en maakt bewuste keuzes. Alleen boeken en podcast lezen en luisteren is niet voldoende. Zo werkt het ook in het geestelijke leven. Kerken moeten zich niet alleen richten op het geven van informatie, maar ook op het vroegtijdig aanleren van rituelen en gewoontes. Wat als catechisatie niet alleen draait om het informeren, maar ook het praktisch aanleren van geestelijke oefeningen?

Concreet: de gewoonte aanleren van elke dag je Bijbel lezen, hardop oefenen met verschillende vormen van gebed, of vasten van sociale media. Denk ook aan: werkvormen in het oefenen in dankbaarheid over wat je hebt, matigheid of stilte. Maar ook aan tieners vertellen over wie Jezus voor jou is en laten zien hoe je vanuit jouw geloofsleven keuzes maakt in je omgang met tijd, geld, schepping, seksualiteit en schermtijd. Want in een wereld waarin zoveel nep en vluchtig is zoeken jongeren naar echtheid en betekenis.

Als kerk kunnen we jongeren niet uit de digitale wereld halen, maar we kunnen wel bouwen aan een stevig fundament om er op een gezonde manier mee om te gaan.

Predikantenlunch

Ga samen met andere predikanten en experts van de HGJB in gesprek over dit thema. Kom naar de HGJB-predikantenlunch! In mei organiseert de HGJB drie ontmoetingen in verschillende regio’s.